Haven+

Binnen de Nederlandse overheid groeit de ambitie om digitalisering slimmer, efficiënter en vooral gezamenlijk aan te pakken. In dat licht ontstond het project Haven en later Haven+, een initiatief dat de manier waarop gemeenten hun applicaties hosten, razendsnel verandert. Waar lokale overheden jarenlang ieder hun eigen infrastructuur hadden, variërend van on-premises servers tot uiteenlopende cloudoplossingen, probeert Haven+ een eind te maken aan deze versnippering. De kern van het project is eenvoudig: één uniforme standaard ontwikkelen waarmee applicaties op ieder gemeentelijk platform bruikbaar worden, zonder opnieuw te hoeven worden aangepast. Vanuit Bright Cubes draag ik, Jaminu Haruna, namens Gemeente Utrecht bij aan de technische evaluatie en adoptie van Haven+. In dit blog ga ik dieper in op de uitgangspunten van dit project en de technische invulling en keuzes hierin.

Het idee voor Haven+ komt voort uit de bredere Common Ground-beweging, een visie van de VNG die de informatievoorziening binnen gemeenten wil moderniseren. Dit om vendor lock-in bij gemeenten te verminderen, het hergebruik van applicaties te vereenvoudigen en innovatie te versnellen door open standaardisatie. Ook resulteert dit in kostenbesparingen door uniformiteit en minder maatwerk. Binnen deze visie speelt Haven+ de rol van fundament: de laag waarop applicaties daadwerkelijk moeten draaien. Door slim gebruik te maken van Kubernetes als technologisch hart, zorgt Haven+ ervoor dat het niet uitmaakt of een gemeente gebruikmaakt van AWS, Azure, Google Cloud, Soevereine Cloud, OpenShift of een geheel eigen omgeving. Zodra het cluster voldoet aan de Haven+-standaard, werkt iedere applicatie hetzelfde. Deze aanpak maakt het mogelijk om gemeentelijke software zoals portalen, zaaksystemen of data-interfaces één keer te bouwen en vervolgens overal te gebruiken.

In deze ontwikkeling vervul ik zelf een rol waarin ik technische keuzes vertaal naar de dagelijkse praktijk. Ik houd me bezig met het inrichten, valideren en optimaliseren van onze Haven+-omgeving en begeleid collega’s bij het gebruiken van de standaard. Ons team werkt op de grens van infrastructuur en applicatieontwikkeling: we zorgen dat clusters veilig, schaalbaar en betrouwbaar zijn, maar ondersteunen ook ontwikkelaars die hun applicaties binnen Haven+ willen publiceren.

Wie dieper in de technische fundamenten van Haven+ duikt, merkt al snel dat het platform veel verder gaat dan een reeks losse richtlijnen. De standaard is bewust robuust ontworpen om stabiliteit, veiligheid en voorspelbaarheid te garanderen. Gemeenten die met Haven+ werken, bouwen hun Kubernetes-omgeving volgens een set zorgvuldig gekozen eisen die in de praktijk hun waarde hebben bewezen. Zo moet een cluster meerdere beschikbaarheidszones ondersteunen om uitval te voorkomen en wordt er gewerkt met een duidelijke scheiding tussen master- en worker-nodes - doorgaans drie van elk — om zowel betrouwbaarheid als schaalbaarheid te borgen. Daarnaast is private networking een harde voorwaarde, zodat clusteronderdelen niet onnodig blootstaan aan openbare netwerken.

Deze keuzes zijn niet uit de lucht gegrepen: ze komen voort uit jaren aan ervaring met gemeentelijke ICT-projecten, waarin vaak werd gezien hoe verschillen in infrastructuur of complexe omgevingen tot vertraging, inconsistenties en extra kosten konden leiden. Door deze technische basis te standaardiseren, voorkomt Haven+ dat problemen zich blijven herhalen en ontstaat een solide fundament waarop applicaties veilig en uniform kunnen draaien.

Ook op het gebied van applicatieontwikkeling zet Haven+ duidelijke lijnen uit. Iedere toepassing die binnen de standaard wordt gepubliceerd, moet werken met Helm charts, zodat uitrol op een cluster voorspelbaar en reproduceerbaar wordt. Persistent storage wordt alleen geaccepteerd als deze voldoet aan de mogelijkheid om door meerdere containers tegelijk gebruikt te worden, omdat veel gemeentelijke diensten afhankelijk zijn van gedeelde data. Certificaatbeheer wordt geautomatiseerd, zodat iedere toepassing standaard via HTTPS bereikbaar is. Het zijn dit soort “onder de motorkap” keuzes die het project een technische volwassenheid geven waardoor leveranciers én gemeenten met vertrouwen kunnen opschalen.

Als professional word ik oprecht enthousiast van een initiatief als Haven+. Het brengt een niveau van standaardisatie en samenwerking dat binnen de overheid lang ontbrak. Waar vroeger iedere gemeente het wiel opnieuw moest uitvinden, wordt nu een fundament gelegd waarop gezamenlijk gebouwd kan worden. Haven+ maakt hier echt het verschil: door uniformiteit te combineren met flexibiliteit ontstaat een cloudfundament dat zowel modern als toekomstbestendig is. Bovendien is de standaard volledig open source, waardoor gemeenten niet alleen gebruiker zijn maar ook medeontwikkelaar kunnen worden. Die openheid zorgt voor een transparante en dynamische community, waar verbeteringen voortdurend worden aangescherpt.

Tijdlijn met topics zoals security, logaggregatie en referentie-implementaties

Natuurlijk staat het project niet stil. Doorlopend wordt gewerkt aan het aanscherpen van securityrichtlijnen, het uitbreiden van tooling voor onder meer logaggregatie en het toevoegen van nieuwe referentie-implementaties bij verschillende providers. Haven+ blijft zich ontwikkelen door middel van regelmatige releases, waarbij gemeenten steeds voldoende ruimte krijgen om noodzakelijke updates in hun eigen omgeving door te voeren. Ook de uitrol van een Haven-cluster verloopt doorgaans efficiënt: implementaties in cloudomgevingen zijn meestal sneller gerealiseerd, terwijl complexere on-premise omgevingen meer voorbereiding en afstemming vragen. Hoewel de exacte doorlooptijd kan variëren, is de aanpak erop gericht om gemeenten zo soepel mogelijk naar een conform Haven+-omgeving te begeleiden.

Haven+ laat zien dat modernisering binnen de overheid niet alleen mogelijk is, maar ook succesvol kan zijn wanneer er vanuit samenwerking en standaardisatie wordt gewerkt. Het project zet een toekomst neer waarin gemeenten eindelijk dezelfde taal spreken en daarin schuilt misschien wel de grootste winst van allemaal.